تاثیر زغال زیستی بر ویژگی‌های شیمیایی و بیولوژیکی در خاک‌ اسیدی و دینامیک کربن‌آلی خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 ۸ کیلومتری جاده قدیم میانه آمادگاه زنجان کوی سازمانی میثم بلوک ۱۸ طبقه دوم شرقی

2 دانشگاه زنجان

چکیده

زغال زیستی یک ماده جامد و غنی از کربن است که در شرایط کمبود یا فقدان اکسیژن از تجزیه حرارتی طیف وسیعی از ضایعات آلی تهیه می­شود و یک مکانیسم بلند مدت برای ترسیب کربن در خاک محسوب می­شود. در واقع تجزیه حرارتی ضایعات آلی با دمای پایین ماده­ای شبیه زغال چوب که دارای ظرفیت بالا برای جذب عناصر غذایی می­باشد را تحت عنوان زغال زیستی ایجاد می­کند. این ماده می­تواند مانع از غنی شدگی اتمسفر از دی­اکسیدکربن ناشی از کشاورزی و فعالیت­های انسانی شود. به­منظور بررسی تاثیر نوع و مقدار زغال زیستی مصرفی بر ویژگی­های شیمیایی و بیولوژیکی یک خاک اسیدی آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی به اجرا درآمد. تیمارهای مورد بررسی شامل انواع زغال زیستی (زغال زیستی سبوس برنج، بقایای درخت راش و پوست پسته) و سطوح مختلف آن­ها (سطح دو و چهار درصد) بودند که با سه تکرار در یک خاک اسیدی به اجرا درآمدند. نمونه­ها به‎مدت سه ماه در شرایط رطوبت زراعی خوابانیده شدند و پس از گذشت سه ماه خصوصیات شیمیایی خاک اندازه­گیری گردید. نتایج نشان داد که زغال زیستی تاثیر معنی­داری بر مقدار کربن­آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل جذب، کلسیم، پتاسیم و منیزیم قابل عصاره­گیری، ظرفیت تبادل کاتیونی و pH خاک اسیدی داشت. تاثیر زغال‎های زیستی­ مختلف بر غلظت عناصر متفاوت بود به­طوری­که بیشترین مقدار کربن، نیتروژن کل (100 درصدی) و کلسیم قابل عصاره­گیری (1/45 درصدی) از زغال زیستی سبوس برنج و بیشترین غلظت فسفر قابل جذب (2/162 درصدی)، پتاسیم (6/46 درصدی) و منیزیم قابل عصاره­گیری (2/52 درصدی) و مقدار ظرفیت تبادل کاتیونی (6/51 درصدی) از زغال زیستی پوست پسته حاصل شد و زغال زیستی حاصل از بقایای راش بیشترین تاثیر را بر اسیدیته خاک داشت (8/14 درصدی) (کاربرد 4 درصدی بیوچار در مقایسه با تیمار شاهد). کاربرد زغال زیستی حاصل از بقایای راش در سطح 4 درصد موجب افزایش pH در خاک‌های اسیدی و رشد بهتر گیاهان شده و کاربرد زغال زیستی حاصل از پوست پسته می‌تواند مانع از شستشوی عناصر غذایی از خاک شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات